Лимфа ж?йесіні? ?ызметі зат алмасу процесін тездетеді

Сабақ № 33

Сынып – 8 «Б» -12.01.2016ж

Тақырыбы:§31. Енжар және белсенді,табиғи және жасанды иммунитет.Лимфа.

Мақсаты:

Білімділік: Оқушыларда организмнің иммундық реакциясы,иммунология ғылым саласы ,

иммунитет түрлері,лимфа,оның құрамы және қызметі туралы түсінік қалыптастыру.

Дамытушылық: Жаңа материалды қабылдай отырып,ойлау,еске сақтау,қайта жаңғырту қабілеттерін дамыта отырып, пәнге деген қызығушылықтарын арттыру.

Тәрбиелік: Өздігінен ізденімпаздық ,білімділік,еңбексүйгіштік,адамгершілік дағдыларын тәрбиеле отырып,өзгені де тындай білуге,алған білімін өмірде қолдана білуге тәрбиелеу

Сабақ түрі: аралас сабақ

Әдіс-тәсілдері: жаңа сабақты түсіндіру,тест,топпен жұмыс,топтастыру,сұрақ-жауап,

Көрнекілігі: «Қанайналым жүйесі» кестесі және ғалымдар портреттері

Ұғымдар: (терминдер): иммунитет, лимфоциттер, лимфа, лимфа түйіндері.

Сабақ барысы

І.Ұйымдастыру моменті (амандасу,түгендеу,психологиялық даярлық)

Оқушыларды топқа бөлу (стикерлар арқылы)

ІІ.Үй тапсырмасын сұрау

§33,терминдерді жаттап келу;

Терминологиялық диктант (Сәйкестендіру кестесі)

1) Туа пайда болған иммунитет. 1) Организмге емдік сарысуды енгізгеннен кейін п.б

2) Жүре пайда болған иммунитет 2) Организмде антидене жұқпалы аурумен ауырғ.кейін п.б.

3) Белсенді жасанды иммунитет З) Организмге вакцина енгізгеннен кейін п.б.

4) Енжар жасанды иммунитет 4) Организмге ата-анадан тұқым қуалап беріледі

5) Иммунитет 5) Организмнің қорғаныш қасиеті

«Ыстық орындық»

(әр топ бір біріне сұрақ қою арқылы үй тапсырмасын сұрайды,сұрақтары алдарында берілген)

«Құпия сандар» тапсырмасы

4-8 мың

4,5-5л.

1883

120

2-4

ІІІ.Жаңа тақырыпты өту

Жаңа сабақтың тақырыбын сөзжұмбақ шешу арқылы табу

1.Ақ қан жасушалары?

2.Организмнің қорғаныш қызметі?

3.Қан ұйымыйтын ауру қалай аталады?

4.И.И.Мечниковтың ашқан процесі?

5.Ағза басқаша қалай аталады?

6.Жүйке ұштары басқаша қалай аталады?

7.Жасанды және табиғи түрлері бар?

8.Қанның ұюын қамтамасыз ететін қан пластинкаларын ата?

9.Диск пішінді қызыл түсті қан жасушалары

10.Есту түтігі басқаша қалай аталады?

11.Қазіргі кезде маңызын жойған қалдық мүшелер қалай аталады.. Мысалы:соқырішек,құйымшақ,үшінші қабақ?

Лимфоциттер дегеніміз не? Сабақтың тақырыбын және мақсатын оқушыларға айтқызу

Кесте толтыру

«Лимфа» құрылысы мен қызметі

Құрылысы

Мөлшері

Түрлері

Түзілетін жері

Қызметі

«Сең білесің бе?»

Бұл бөлімде ғалымдар,қанды және иммунитетті зерттеуде қандай үлес қосқанын айту керек

1.И.И.Мечников (1845-1916жж) -орыс биолог,эмбриолог және иммунолог.1883 ж иммунитеттің жасушалық теориясын жасады және фагоцитоздың қорғанынтық рөлін ашты.

2.Луи Пастер-(1822-1895жж)-иммунология мен микробиологияның негізін қалаушысы.Адам мен жануарлардың жұқпалы ауруларын ерекше микроорганизмдер қоздыратынын дәлелдеді және аурудың алдын алу үшін вакцина жасауды ұсынған француз микробиологы және химигі.

3.Карл Ландштейнер (1868-1943жж) – австриялық иммунолог,дәрігер,химик.Соның ішінде әсіресе иммунитет және бактериология жайындағы еңбектері өте бағалы.Физиология мен медицина саласында қан топтарының ашқан еңбектері үшін Нобель сыйлығының лауреаты.Иммунохимия мен иммуногематология саласындағы алғашқы зерттеуші.

4.Николай Федоровия Гамалея (1859-1949жж)-микробиолог,эпидемиолог .Ол микробиология және бактериология саласында көпеңбектер жасады.Мечниковпен бірге жұмыс жасады.Елімізде вирусология ғылымының негізін қалаушылардың бірі.Оба туберкулез ауруларының кейбір мәселелерін зерттей отырып,оларды емдейтін отандық препараттар жасады.

Тест тапсырмалары.

«Тапқыр болсаң,тауып көр» -2 минут

1).Лимфа неден түзіледі?

а) ұлпа сұйықтығынан

ә) судан

б) қаннан

2)Лимфада болатын лейкоциттер қалай аталады?

а) эритроциттер

ә) тромбоциттер

б) лимфоциттер

3)Адамда орташа есеппен қанша лимфа түйіндері болады

а) 360

ә) 460

б) 500

4) Т-лимфоцитер қандай безде түзіледі

а) тимус безі

ә) бүйрек үсті безі

б) ұйқы безі

5) Лимфа айналымы ……….. аяқталады?

а) оң жақ құлақшада (жүрекшеде)

ә) сол жақ құлақшада (жүрекшеде)

б) оң жақ қарыншада

Тест кілті (Тақтаға іліп қою)

1 -А

2 – Б

3 – Ә

4 – А

5 -А

Бағалау парағы

Оқушының аты-жөні

Үй тапсырмасын тексеру

1.Сәйкестендіру кестесі

2.Құпия сандар

Сөзжұмбақ шешу

1)Кесте

2) «Сең білесінбе?» тапсырмасы

(Ғалымдар еңбектері

Постер немесе кластер қорғау

Тест

Қорытынды

ІV. Қорытындылау ( кластер немесе постер жасату)

V Бекіту кезеңі

Тест (әр оқушыға жеке парақ қағазға)

VІ. Бағалау. (Бағалау парақтары беріледі, топ басшылары оқушыларды бағалайды)

VІІ.Үй тапсырмасын беру

А) §31

терминдерді жаттау

Ә) 5 тест құрастыру

Б) Л.Пастер және И.И.Мечников туралы презентация дайындау

Үй тапсырмасы.

А) §31

Терминдерді жаттау

Ә) 5 тест құрастыру

Б) Л.Пастер және И.И.Мечников туралы презентация дайындау

«Сең білесің бе?»

Қосымша мәлімет

Лимфа –ақшыл сары сұйықтық.Ол лимфа тамырларына жиналады,одан соң көктамыр қаны құятын оң жақ құлақшаға құйылады.Ересек адамның организмінде 1200-1600 мл лимфа болады.Лимфа жүйесінің қызметі қан тамыр жүйесіне ұқсас,яғни қоректік заттарды,энергетикалық және құрылыс материалдарын жасушаларға,ұлпаларға тасымалдайды және оларда зат алмасудан пайда бол,ан керексіз және улы заттарды органимнен шығарады.Лимфа түйіндері лимфаның құрамына түскен улы заттарды,бактерияларды,вирустарды сүзіп ұстап,зиянсыздырады.Адамда 460 лимфа түйіндері бар.Лимфоциттер осы түйіндерде,көкбауырда,тимусте және жілік майында түзіледі.1 мм3 лимфада 2000-ға дейін лимфоцит бар. Ал тимус безінде Т-лимфоциттер түзіліп,дамиды.

Лимфоциттер –организмді қорғаушы жасушалар.Лимфоциттер антиденелер түзуге қатысады.Одан соң бұл антиденені есіне сақтап қалады.Сондықтан сол ауруды туғызатын жұқпа әсері қайталанып,адам ауруға шалдыққанда,лимфоциттер бұған қарсы антиденені бұрынғыдан да тезірек түзеді.Сөйтіп,адам организмінің ауруға қарсы тұру қабілетін арттырады.лимфа жүйесінің қызмті гуморальдық жолмен реттеледі.Бұл реттелу тимус пен көкбауыр арқылы болады.Лимфа айналымы жеткіліксіз болғанда организмде түрлі аурулр асқынады және көп аурулар созылмалы күйге айналады.Лимфа жүйесінің қызметіне дене шынықтыру,жеке бастың гигиенасын сақтау,ас қорыту,тыныс алу,қанайналым жүйелерінің қалыпты жағдайда жұмыс істеуі әсерін тигізеді.

Иммунитет лимфоциттер арқылы жүзеге асады.Лимфоциттердің түрлері: Т-лимфоциттер олар тимусте тұзіледі,ал екіншісі В-лимфоциттер олар жілік майында түзіледі.Сосын қанға түседі.Олардың негізгі қызметі-бөтен клетканы тану және жою.Т-жасушалары бөгде денелердің мембранасының өткізгіштік қасиетін бұзып,оны жойып жібереді.Ал В –жасушалары организмді бөтен молекулалардан қорғайды.Организмдің қорғаныштық қасиеті,оның иммунитеті туралы ғылым иммунология деп аталады.Иммунология организмнің құрылымы мен функциялық біртұтастығын және биологиялық ерекшілігін сақтауға бағыт алған қорғаныш реакцияларын зерттейді.Бұл ғылым Л.Пастердің 1879ж күйдіргі және құтыру ауруларына қарсы екпе яғни вакцина жасап,оның қолдауынан басталды.

Кесте толтыру

«Лимфа» құрылысы мен қызметі

Құрылысы

Мөлшері

Түрлері

Түзілетін жері

Қызметі

Кесте толтыру

«Лимфа» құрылысы мен қызметі

Құрылысы

Мөлшері

Түрлері

Түзілетін жері

Қызметі

Кесте толтыру

«Лимфа» құрылысы мен қызметі

Құрылысы

Мөлшері

Түрлері

Түзілетін жері

Қызметі

Кесте толтыру

«Лимфа» құрылысы мен қызметі

Құрылысы

Мөлшері

Түрлері

Түзілетін жері

Қызметі

Тест

«Тапқыр болсаң,тауып көр»

1).Лимфа неден түзіледі?

а) Қаннан

ә) судан

б) ұлпа сұйықтығынан

2)Лимфада болатын лейкоциттер қалай аталады?

а) эритроциттер

ә)тромбоциттер

б) лимфоциттер

3)Адамда орташа есеппен қанша лимфа түйіндері болады

а) 460

ә) 360

б) 500

4) Т-лимфоцитер қандай безде түзіледі

а) тимуста

ә) бүйрек үсті безі

б) ұйқы безі

5)Лимфа айналымы ……….. аяқталады?

а) оң жақ құлақшада (жүрекшеде)

ә) сол жақ құлақшада (жүрекшеде)

б) оң жақ қарыншада

Тест

«Тапқыр болсаң,тауып көр»

1).Лимфа неден түзіледі?

а) Қаннан

ә) судан

б) ұлпа сұйықтығынан

2)Лимфада болатын лейкоциттер қалай аталады?

а) эритроциттер

ә)тромбоциттер

б) лимфоциттер

3)Адамда орташа есеппен қанша лимфа түйіндері болады

а) 460

ә) 360

б) 500

4) Т-лимфоцитер қандай безде түзіледі

а) тимуста

ә) бүйрек үсті безі

б) ұйқы безі

5)Лимфа айналымы ……….. аяқталады?

а) оң жақ құлақшада (жүрекшеде)

ә) сол жақ құлақшада (жүрекшеде)

б) оң жақ қарыншада

Тест кілті

1 -А

2 – Б

3 – Ә

4 – А

5 -А

Бағалау парағы

Оқушының аты

Үй тапсырмасын тексеру

1.Сәйкестендіру кестесі

2.Құпия сандар

Сөзжұмбақ шешу

1)Кесте

2) «Сең білесінбе?» тапсырмасы

(Ғалымдар еңбектері

Постер қорғау

Тест

Қорытынды

Бағалау парағы

Оқушының аты

Үй тапсырмасын тексеру

1.Сәйкестендіру кестесі

2.Құпия сандар

Сөзжұмбақ шешу

1)Кесте

2) «Сең білесінбе?» тапсырмасы

(Ғалымдар еңбектері

Постер қорғау

Тест

Қорытынды

Бағалау парағы

Оқушының аты

Үй тапсырмасын тексеру

1.Сәйкестендіру кестесі

2.Құпия сандар

Сөзжұмбақ шешу

1)Кесте

2) «Сең білесінбе?» тапсырмасы

(Ғалымдар еңбектері

Постер қорғау

Тест

Қорытынды

Источник

Многое, что сегодня кажется само собой разумеющимся, не всегда таким было. Постепенное накопление знаний в какой бы то ни было области иногда являлось результатом специально спланированных, продуманных экспериментов, а иногда – просто случая или наблюдательности человека.

Как искали «млечный путь»? История открытия лимфатической системы

О наличии кровеносных сосудов у животных люди узнали давно. Несмотря на то, что впервые стройное и непротиворечивое объяснение системы кровообращения было сделано лишь в XVII веке, какое-то представление о ее роли появилось у человечества задолго до этого.

Уильям Гарвей против Клавдия Галена: как открывали систему кровообращения человека? Узнать здесь

Вместе с тем хватало и загадок. Древнегреческий врач Эразистрат, живший в III веке до н.э., подметил, что у коз, которых приносили в жертву, из каких-то сосудов течет не кровь, а белесая жидкость, напоминающая молоко.

Вначале эти белые сосуды называли «млечными путями». Крупнейший их них – так называемый грудной лимфатический проток. Примерно в середине XVI столетия итальянский анатом Бартоломео Евстахий впервые выделяет этот проток на трупе лошади. По-видимому, ученый и сам не осознал значения своего открытия, дав этой структуре название «белой грудной вены». Более мелкие лимфатические сосуды и капилляры прозрачны, поэтому в процессе обычного анатомического исследования увидеть их сложно.

Позднее другой исследователь, Гаспаре Азелли, устанавливает, что содержимое тогда еще непонятных науке сосудов формируется в кишечнике; лимфа накапливается в лимфатических узлах брыжейки и движется по сосудам в печень, т.е. представляет собой «белую кровь». Как и можно было ожидать, к этому открытию отнеслись с недоверием. Даже сам Гарвей уподоблял лимфатические сосуды венам.

С изобретением микроскопа ситуация в морфологических исследованиях разительным образом поменялась. В 40-х годах XVIII века немецкий анатом Иоганн Либеркюн обнаруживает начальные отделы лимфатического русла – капилляры – в ворсинках кишечника.

Что же известно об этой, когда-то загадочной части организма, сегодня?

Лимфатическая система в вопросах и ответах

Что такое лимфатическая система?

В процессе кровообращения артериальная кровь, проходя через ткани и органы, доставляет им кислород и питательные вещества. В свою очередь они “отдают” в кровь различные продукты обмена, которые уже в составе венозной крови уходят в сторону сердца.

Наряду с собственно кровеносными сосудами в различных частях тела (за некоторым исключением) обнаруживается так называемая лимфатическая система. Это часть сосудистой системы. Она состоит из лимфатических капилляров, мелких и крупных лимфатических сосудов, а также располагающихся по их ходу лимфатических узлов (лимфоузлов).

Лимфообразование: что это такое и как оно происходит?

Различные вещества, принесенные артериальной кровью, должны достичь своих “целей” – тканей и органов. Здесь, среди прочего, происходит фильтрация жидкости через стенку капилляров в межклеточное пространство и образование тканевой жидкости. Из нее клетки получают питательные вещества и сюда же выделяют продукты жизнедеятельности.

Далее тканевая жидкость попадает в лимфатические сосуды, узлы, обогащается лимфоцитами и превращается в лимфу. Также лимфой называют жидкость, циркулирующую в лимфатической системе.

Движется лимфа по лимфатическим сосудам в одном направлении – от периферии к центру. В этом ей помогают сокращения мышц, между которыми залегают лимфатические сосуды, а также имеющиеся в просвете сосудов клапаны.

Зачем нам лимфатические узлы? Что будет, если лимфатическая система даст сбой?

Воспалились миндалины? Попавшая в палец заноза вызвала нагноение? А какое отношение к этому имеют лимфатические узлы?

Читайте также: Лимфа как сделать массаж

Как оказалось, самое непосредственное, и связано это с функциями лимфатической системы.

Когда в то или иное место в теле человека проникают болезнетворные микроорганизмы (бактерии, вирусы), через какое-то время они сами, части разрушенных ими клеток по лимфатическим сосудам попадают в лимфоузлы.

Здесь они обезвреживаются особыми клетками – макрофагами, захватывающими и “переваривающими” их.

Кроме того, в лимфоузлах образуются клетки иммунной системы – лимфоциты и плазматические клетки, синтезируются антитела.

Таким образом, лимфатические узлы – это своего рода “фильтр” на пути различных потенциально опасных микроорганизмов и веществ. Очищенная таким образом лимфа, двигаясь по всем более крупным лимфатическим сосудам, в конечном счете попадает в венозную систему, т.е. в кровь.

Легко представить, что при “поломке” фильтрующей, обезвреживающей функции лимфатической системы вся масса вредных веществ, патогенов будет напрямую попадать в кровь и уже беспрепятственно разноситься по всему организму.

Как почистить лимфатическую систему? Правда и вымыслы

Методы очистки лимфатической системы существуют. К ним, в частности, относятся лимфаферез, лимфосорбция.

При лимфаферезе из организма удаляется определенный объем лимфы с последующим восполнением потерянной жидкости.

Полученную лимфу также могут пропускать через специальные фильтры, которые задерживают токсические вещества, после чего возвращают ее обратно в организм путем внутривенного вливания. Также вводятся полезные и необходимые организму компоненты, “задержанные” фильтрами.

Эти методы используются, в частности, в токсикологии при повышенном содержании в организме токсических веществ – как образующихся при патологических процессах в нем самом, так и поступающих извне.

Важно:

для проведения такой очистки производится хирургическое вмешательство для доступа к грудному лимфатическому протоку, находящему в грудной полости, и введения в него катетера.

Метод используется только как вспомогательный в дополнении к другим методам удаления токсинов.

Имеющиеся в открытых информационных источниках методы очистки лимфатической системы народными средствами официальной медициной не комментируются.

Достаточно часто в рецептах для этой цели упоминается корень солодки. В частности, было показано, что солодку в принципе не рекомендуется использовать людям, имеющим повышенное артериальное давление.

По каким причинам повышается давление? Рассказывает врач-терапевт, кардиолог «Клиника Эксперт Воронеж» Калинина Ангелина Анатольевна

Что делать, если опухли лимфоузлы?

Здесь возможен только один ответ: сразу обращаться к врачу. Не следует терять время, размышляя о возможных “загрязнениях” лимфатической системы/узлов, способах их “очистки” и т.п.

Болезни лимфатической системы

Условно выделяют несколько групп заболеваний лимфосистемы.

Травмы. Как и другие органы и ткани, лимфатическая система может травмироваться при несчастных случаях, авариях, хирургических операциях и иных подобных ситуациях.

Пороки развития. Они включают недостаточное развитие лимфатических сосудов и узлов (гипоплазию), врожденное расширение лимфатических сосудов (лимфангиэктазию; также бывает и приобретенной), первичную облитерирующую лимфангиопатию, лимфангиоматоз и др.

Воспалительные заболевания. Сюда относятся лимфангиит (воспаление лимфатического сосуда), регионарный лимфаденит (воспаление лимфоузла/лимфоузлов).

Опухоли. Доброкачественные новообразования лимфатических сосудов называют лимфангиомами, а злокачественные – лимфангиосаркомами.

Опухоли лимфатических узлов обычно злокачественной природы. К ним относятся как новообразования, исходящие из ткани самого лимфатического узла, так и метастазы опухолей из других органов.

Какие симптомы должны стать поводом для обращения к врачу?

Общие: непривычная, нередко немотивированная общая слабость, недомогание; спонтанное снижение массы тела; ухудшение аппетита; повышение температуры тела, даже до небольших цифр; потливость.

Местные – со стороны лимфатических узлов: увеличение размеров; болезненность; уплотнение; уменьшение подвижности, “спаивание” их друг с другом; изменение кожи над “проблемным” лимфатическим узлом.

Имеет значение увеличение той или иной конечности в объеме, ее отек.

Обращаться к врачу следует при наличии даже одного проявления – например, при безболезненном увеличении лимфоузла.

Куда бежать?

Любые симптомы со стороны лимфатической системы требуют обязательной консультации медицинского специалиста. Какой же врач лечит болезни лимфатической системы?

Поскольку изначально неизвестно, какова причина изменений лимфоузлов у человека, целесообразно вначале обратиться к педиатру или терапевту (в зависимости от возраста пациента).

Записаться на прием к врачу-терапевту можно здесь

внимание: консультации доступны не во всех городах

Поскольку заболевания, при которых обнаруживаются проявления со стороны лимфоузлов, различны по своей природе, могут быть назначены дополнительные исследования, а также консультации смежных специалистов. Вас могут направить к инфекционисту, фтизиатру, онкологу, гематологу, хирургу.

Для уточнения диагноза могут использовать такие методы, как УЗИ, КТ, МРТ и др.; пункция, биопсия, а также удаление лимфатического узла для последующего микроскопического исследования; лимфография.

Возможно, вас заинтересуют:

Можно ли почистить печень?

Вегетарианство: за и против

Жоспар: 1.Лимфа ж ү йесі туралы жалпы т ү сінік. 2.Лимфа капиллярларыны ң құ рылысы мен қ ызметі. 3.Ішкі ж ә не сырт қ ы лимфа тамырлары. 4.Лимфа тамырлары мен тарма қ тарыны ң топографиясы. 5.Лимфа бездері. 6.Денені ң ә р б ө лігіндегі лимфа тамырлары. 7.К ө кбауыр құ рылысы мен қ ызметі.

Лимфа организмде қан плазмасының ұлпа аралық кеңістікке сүзіліп, одан өрі лимфа жүйесіне жиналуы нәтижесінде пайда болатын түссіз, сілтілі реакциялы (рН 7,4-9,0) сүйық. Ол ұлпа сүйығының лимфа капиллярына өтуінің нәтижесінде пайда болады. Лимфа организмнің шын мәніндегі ішкі ортасын қанмен байланыстырады. Лимфаньщ негізгі қызметі белоктарды ұлпа аралық қуыстан қайтару. Ол организмде суды таратуда, сүт түзуде, ас қорытуда, зат алмасу процестерінде маңызды рөл атқарады. Лимфа мөлдір, сарғыш түсті сұйық. Оның құрамында белоктар және белокқа жатпайтын азотты қосылыстар, глюкоза, минералды заттар, гормондар, ферменттер, дәрмеңдәрілер және антиденелер кездеседі. Құрамы жағынан лимфа белоктары плазма белоктарына ұқсас, бірақ олардың мөлшері өте аз (1-2 пайыз). Белоктар мөлшершің аз болуымен байланысты лимфаның тұтқырлығы мен тығыздығы плазмамен салыстырғанда төменірек. Лимфа құрамында хлоридтер мен бикарбонаттар мөлшері көбірек. Оның әрекетшіл ортасы сілтілік, сутектік көрсеткіші қан плазмасы көрсеткішінен жоғары. Лимфада эритроциттер мен тромбоциттер болмайды, лимфоциттер кездеседі. Фибриногеннің болуымен байланысты лимфаға құю қасиеті тән. Дегенмен, әр түрлі мүшелерден ағып шыққан лимфа құрамы олардың физиологиялық күйіне байланысты өзгеріп отырады.

Лимфа капиллярлары Лимфа тамырлары мен бездері О ң бел а ғ ымы сО бел а ғ ымы Ішек а ғ ымы О ң жа қ ж ү рекаралы қ а ғ ым О ң жа қ мойын а ғ ымы О ң жа қ б ұғ анаасты а ғ ым сОл жа қ ж ү рекаралы қ а ғ ым сОл жа қ б ұғ анаасты а ғ ым сОл жа қ мойын а ғ ымы Кеуде а ғ ымы О ң жа қ лимфа а ғ ымы Сол жа қ венозды қ б ұ рыш О ң жа қ венозды қ б ұ рыш Жо ғ ар ғ ы Қ уыс вена О ң ж ү рекше

Читайте также: Лимфы в голове человека

Лимфа айналымы Лимфа тамырлары веналармен қ атарласа орналасып, б ү кіл денеге тарма қ талады да, ұ лпалардан қ ан ғ а суды ң, онда еріген кристаллоидтарды ң, коллоидты еріті ң ділерді ң оралуын қ амтамасыз етеді. Б ұ л ж ү йе лимфа капиллярлары торынан, а ғ залы қ майда тамырлар шума ғ ынан, арнаулы қ а қ па қ шалармен жабды қ тал ғ ан ұ са қ лимфа тамырларынан, жеке м ү шелерден лимфаны негізгі лимфа ба ғ андарына құ ятын ірі лимфа тамырларынан, лимфа т ү йі ң дерінен ж ө не денені ң басты лимфа ө зектерінен құ рыл ғ ан. Лимфа капиллярлары құ рылысы жа ғ ынан қ ан капиллярларына ұқ сас. Оларды ң эндотелий таба қ шаларынан т ү зілген ж ұқ а қ абыр ғ алары ұ лпа аралы қ қ уыстарды астарлай орналасады. Лимфа каипллярлары анастомоздар ар қ ылы жал ғ асатын каналдар торабын құ рып, біртіндеп лимфа тамырларына айналады. Б ұ л тамырларды ң арасында веналардагы т ә різді қ а қ па қ шалар орналасады. Лимфа тамырларыны ң ө те ж ұқ а қ абыр ғ асы д ә некер ұ лпалар мен біры ңғ ай салалы ет талшы қ тарынан құ рал ғ ан. Оларды ң ішкі қ абы ғ ы бір қ абат эндотелий жасушаларынан т ү зілген. Ірі лимфа тамырлары қ ан тамырлары сия қ ты сезімтал ж ә не қ оз ғ а ғ ыш нерв талшы қ тарымен ж ү йкеленеді.

1 -бел лимфа а ғ ымы; 2 -сырт қ ы мы қ ын лимфа а ғ ымы; 3 -ішкі мы қ ын лимфа бездері; 4 -беткейдегі шат лимфа тамырлары мен бездері 5 – беткейдегі шат лимфа тамырлары мен бездері Жамбасты ң лимфа тамырлары мен бездері

Ая қ ты ң лимфа бездері: -Медиал топта ғ ы- ая қ басыны ң, балтыр мен санны ң ішкі бетінен л.ж. шат лимфа бездеріне құ яды -Латераль ж ә не арт қ ы топта ғ ы лимфа бездері- ая қ басыны ң, балтыр мен санны ң сырт қ ы бетінен л.ж. шат лимфа бездеріне құ яды, одан шатты ң тере ң дегі лимфа бездеріне қ осылып, одан сырт қ ы ж ә не ішкі мы қ ын лимфа бездеріне барады Жамбасты ң лимфа бездері- тамырлары ішкі ж ә не сырт қ ы болып б ө лінеді. Сырт қ ы лимфа бездері лимфаны жамбасты ң қ абыр ғ аларынан жинаса, ішкі лимфа бездері қ уы қ, жатыр, қ ынап, тік ішектен лимфаны жинайды. Ішкі ж ә не сырт қ ы лимфа бездері жалпы мы қ ын лимфа бездеріне қ осылып, одан бел лимфа бездеріне құ яды. Қ олды ң лимфа тамырлары мен бездері беткейдегі ж ә не тере ң дегі лимфа болып б ө лінеді. Оларды ң барлы ғ ы медиал шынта қ ж ә не қ олды ң димфа бездеріне жиналады.

1 басты ң лимфа тамырлары; 2 ш ү йде б ө лігіндегі лимфа бездері; 3 құ ла қ ма ң ы лимфа бездері; 4 емізікше лимфа бездері ; 5 т ө менгі жа қ асты лимфа бездері; 6 иек асты лимфа бездері; 7 тере ң дегі мойынны ң лимфа бездері; 8 мойынны ң беткейдегі лимфа бездері; 9 мойынт ұ ры қ сабауы; 10 қ олты қ асты лимфа бездері; 11 орталы қ лимфа бездері; 12 с ү т бездеріні ң лимфа а ғ ымы Бас пен мойынны ң лимфа тамырлары мен бездері

Бас пен мойынның лимфа бездері мен тамырлары: -Бастың тамырлары беткейдегі және тереңдегі болып бөлінеді. Беткейдегіге желке және емізікше лимфа безедрі кіреді. Бастың тереңдегі лимфа бездеріне құлақ маңы, иек асты, төменгі жақ асты бездері кіреді. -Мойынның лимфа бездері алдыңғы және латераль болып бөлінеді. Моыйннйң алдыңғы лимфа бездері мойынтұрық венаны бойлап орналасқан. Алдыңғы тереңдегі лимфа бездері аттас мүшеден лимфаны жинайды. Олар көмекей алды, қалқанша, кеңірдек лимфа бездері кіреді. Мойынның тереңдегі латераль лимфа бездеріне бұғана үсті, бұғана асты, жұтқыншақ асты лимфа бездері кіреді. Мойынның тереңдегі лимфа тамырлары мойынтұрық лимфа сабауын пайда етеді. Іштің лимфа тамырлары мен бездері: ішкі және сыртқы болып бөлінеді. Сыртқы лимфа бездері бел аймағында орналасып, бел лимфа ағымынан оң және сол жақ лимфа сабауы п.б. Бас пен мойынның лимфа бездері мен тамырлары: -Бастың тамырлары беткейдегі және тереңдегі болып бөлінеді. Беткейдегіге желке және емізікше лимфа безедрі кіреді. Бастың тереңдегі лимфа бездеріне құлақ маңы, иек асты, төменгі жақ асты бездері кіреді. -Мойынның лимфа бездері алдыңғы және латераль болып бөлінеді. Моыйннйң алдыңғы лимфа бездері мойынтұрық венаны бойлап орналасқан. Алдыңғы тереңдегі лимфа бездері аттас мүшеден лимфаны жинайды. Олар көмекей алды, қалқанша, кеңірдек лимфа бездері кіреді. Мойынның тереңдегі латераль лимфа бездеріне бұғана үсті, бұғана асты, жұтқыншақ асты лимфа бездері кіреді. Мойынның тереңдегі лимфа тамырлары мойынтұрық лимфа сабауын пайда етеді. Іштің лимфа тамырлары мен бездері: ішкі және сыртқы болып бөлінеді. Сыртқы лимфа бездері бел аймағында орналасып, бел лимфа ағымынан оң және сол жақ лимфа сабауы п.б.

1 алып келуші лимфа тамыры; 2 алып қ ашушы лимфа тамырлары; 3 қ ыртысты зат; 4 артерия; 5 вена; 6 капсула; 7 ми вещество; 8 ворота лимфатического узла; 9 трабекулалар; 10 паракортикальды айма қ ; 11 аралы қ ми синусы; 12 аралы қ қ ыртысты синус; 13 лимфа безі Лимфа безіні ң құ рылысы

1 арт қ ы ұ шы; 2 жо ғ ар ғ ы шеті; 3 қ а қ пасы; 4 артерия; 5 вена; 6 т ө менгі шеті; 7 алды ңғ ы ұ шы К ө кбауыр

С ұ ра қ тар: 1.Лимфа ж ү йесі деген не? 2.Лимфа ж ү йесіні ң қ ызметі? 3.Лимфа ж ү йесі қ айдан басталады? 4.Ірі лимфа тамырлары қ алай аталады? 5.Лимфа а ғ ымдары қ айда құ яды? 6.Лимфа бездері деген не? 7.Лимфа бездеріні ң қ ызметі? 8.Денені ң ә р б ө лігіндегі лимфа бездеріні ң аталуы? 9.Бас пен мойынны ң лимфа бездері? 10.К ө кбауырды ң орналасуы?

Пайдаланыл ғ ан ә дебиеттер: Негізгі ә дебиеттер: 1. Л.Ф. Гаврилов, В.Г. Татаринов «Анатомия», стр Р.П. Самусев, Ю.М. Селин «Анатомия», стр В.Я. Липченко «Атлас нормальной анатомии человека» Қ осымша ә дебиеттер: 1. М.Г. Привес, Н.К. Лысенко «Анатомия человека», стр Р.Д. Синельников «Атлас анатомии человека», том 2

Источник